Eeuwenoude kaarten, archeologische objecten, kilometerslange archieven… Er is ontzettend veel geschiedkundige data, en daar komen elke dag nieuwe vondsten bij. Om al die gegevens zo slim mogelijk te kunnen gebruiken, moeten we op zoek naar technologische manieren om ze samen te voegen. Onderzoekers Iason Jongepier en Tim Soens keken met een frisse blik naar de oude bronnen, en ontwikkelden een heuse tijdmachine. Bring in the time machine!
Tijdreizen door Europa
Een groep onderzoekers uit verschillende Europese landen willen de krachten bundelen om een tijdmachine te bouwen. Die tijdmachine bestaat uit een digitale omgeving waarin eeuwenoude data samengevoegd worden tot een eindeloos uitbreidbare 4D-omgeving. Een soort Europa-door-de-eeuwen-heen dus, samengesteld uit historisch beeldmateriaal, archeologische vondsten, landschapsreconstructies en andere geschiedkundige data.
Antwerp Time Machine
De Universiteit Antwerpen draagt daar haar steentje aan bij met de Antwerp Time Machine. Onderzoekers Iason Jongepier en Tim Soens (departement geschiedenis) kijken naar hoe we bestaande data kunnen integreren, automatiseren en toepassen. De Antwerp Time Machine bestaat uit verschillende deelonderzoeken, zoals bijvoorbeeld de Tijdmachine Sint-Andries. Die app liet gebruikers op speelse wijze kennismaken met de geschiedenis van de Sint-Andries-wijk in Antwerpen. Zo kon je jezelf teleporteren naar de jaren 1584, 1796 en 1898.
Een ander voorbeeld is GIStorical Antwerp, een digitale omgeving met 7 momentopnames van Antwerpen tussen 1584 en 1984. Daarmee kan je bijvoorbeeld onderzoeken waar arm en rijk woonden, of waar de meeste tavernes waren. Verder is er ook Virtuafort, een VR-app waarmee je het Fort Lillo van vandaag vergelijkt met dat van de 17e eeuw. Je kan er zelfs een blik mee werpen op de toekomst van het fort.
Door cartografische, archeologische, tekstuele en visuele bronnen samen te brengen, krijgen we zicht op de geschiedenis van Herentals en de zijrivier de Kleine Nete.
Het verhaal van de Kleine Nete
Een ander interessant onderzoek dat onder de Antwerp Time Machine valt, is ‘Time Machine: Herentals en de Kleine Nete’. Om het teveel aan water op te vangen wanneer een rivier overstroomt, denken ecologen na over de aanleg van nieuwe overstromingsgebieden langs de Schelde, de Nete en de Rupel. En ook daar kan geschiedenis een steentje aan bijdragen.
“Door cartografische, archeologische, tekstuele en visuele bronnen samen te brengen, krijgen we zicht op de geschiedenis van Herentals en de zijrivier de Kleine Nete”, vertelt Jongepier. “We kunnen zo bijvoorbeeld onderzoeken hoe het gebied beheerd werd, wie eigenaars en gebruikers waren, hoe fauna en flora veranderden, hoe het water beheerd werd…”
De toekomst veranderen
“Met die waardevolle kennis dragen we bij aan het beheer en de ontwikkeling van het Kleine Netegebied’, vult Soens aan. “Denk maar aan de doelstelling rond biodiversiteit, landbouw, recreatie en overstromingsveiligheid. Maar misschien trekken we er wel conclusies uit die ook voor andere streken relevant zijn. Zo beseffen we steeds meer het belang van overstromingsgebieden zoals die rond de Kleine Nete.”
Misschien leidt de tijdmachine van Herentals en de Kleine Nete wel tot een beter overstromingsbeleid in heel België, en zijn we beter voorbereid als de klimaatverandering en de stijgende zeespiegel straks ons landschap veranderen. Of hoe we met digitaal tijdreizen écht de toekomst kunnen veranderen.
Bekijk een korte video over het onderzoek of ontdek alle info over de Antwerp Time Machine.