Protheses zijn levensnoodzakelijk voor zij die ze nodig hebben, maar toch rust er soms nog een taboe op. Aan de Faculteit Ontwerpwetenschappen wordt actief gezocht naar manieren om protheses en ortheses zo gebruiksvriendelijk en acceptabel mogelijk te maken. Mano Balliu studeerde af in productontwikkeling en maakte als afstudeerproject een unieke orthese voor kinderen met spastische spieren. Het hulpstuk beschermt de spieren en botten, maar laat het kind veel vrijer dan klassieke, statische ortheses. Balliu won met zijn ontwerp zelfs een internationale prijs. In contrast met deze high-tech orthese, is er ook het project van student Mattis Hoenderboom: een low-budget enkel-voetorthese voor kinderen in Madagaskar.
Vervormde spieren en botten
De uitvinding van Balliu helpt kinderen met cerebrale parese, een hersenverlamming die meestal gepaard gaat met een slechte coördinatie, spraakproblemen en leerproblemen. “Bovendien hebben patiënten vaak last van spastische spieren”, vertelt Kristof Vaes, docent binnen de opleiding. “Die verkrampte ledematen leiden tot andere problemen zoals botdeformaties en kortere spieren, pezen, ligamenten en gewrichtskapsels.”
Er bestaan al lange tijd ortheses die zulke aandoeningen helpen voorkomen. De hulpstukken werken als een soort beugel of brace: ze houden bijvoorbeeld de arm in de juiste vorm. Maar statische ortheses sluiten de arm van de kinderen volledig op, wat zorgt voor spanning en pijn. Dynamische, beweegbare ortheses zijn vaak dan weer te zwaar en beperken zich tot de pols. De vingers van de kinderen zitten dus meestal nog steeds vast.
In de orthopedische sector kunnen oplossingen van een productontwikkelaar écht levens veranderen.
De ManiFlex van Mano
Samen met Orthobroker, een bedrijf dat ortheses op maat maakt, onderzocht Balliu de mogelijkheid om ortheses te maken via 3D-printing met flexibel materiaal. Het resultaat is de ManiFlex: een lichte maar dynamische orthese die beweging in alle gewrichten mogelijk maakt. Bovendien kan elk afzonderlijk gewricht een specifieke weerstand krijgen, waardoor de kinderen meer functionele taken kunnen uitvoeren. Zelfs de vingers zijn afzonderlijk beweegbaar – een echte revolutie. Daarnaast werd ook aan de visuele uitstraling en acceptatie van de orthese aandacht geschonken. Via de 3D software wordt de orthese niet alleen gepersonaliseerd volgens de aandoening, maar ook volgens de smaak van de patiënt.
Balliu werd voor zijn uitvinding beloond met de James Dyson Award. Dat is een internationale prijs voor nieuw talent in ontwerp en techniek. Een mooie beloning voor een student die anders durfde te denken. “Dankzij mijn opleiding als productontwikkelaar kan ik me in allerlei vakgebieden verdiepen”, aldus Balliu. “Daardoor kreeg ik de kans om iets te doen in de orthopedische sector, waar oplossingen écht levens veranderen.”
Onze productontwikkelaars steken de handen graag uit de mouwen
Ook alumna Witse Beyers maakte impact. Aan UAntwerpen ontwikkelde ze een toolbox voor mensen met dementie die ’s nachts onrustig zijn. De innovatieve tool uit die box die ook het meest tot de verbeelding spreekt, is het ‘warm handje’. Dat bootst door warmte en druk een hand-in-hand-effect na en creëert zo een gevoel van geborgenheid bij bewoners van woonzorgcentra.
Voor elk probleem, menselijk of technisch, is er met de juiste mindset een oplossing te vinden.
TOTO in Madagaskar
De ManiFlex is een revolutionaire uitvinding, maar niet iedereen met een aandoening heeft toegang tot high-tech hulpmiddelen. Om ook een low-budget oplossing te kunnen bieden, ontwikkelde masterstudent Mattis Hoenderboom een enkel-voetorthese voor kinderen met cerebrale parese in Madagaskar. Deze orthese wordt volledig gemaakt uit lokale materialen, waardoor hoge kosten door het gebruik van internationale grondstoffen vermeden worden. Daarnaast dragen ook de recuperatie van onderdelen en het verlengen van de gebruiksperiode bij aan een lagere productkost. In het finale ontwerp wordt gebruik gemaakt van gerecycleerde aluminium gietstukken, onderdelen uit rubber van afgedankte autobanden en bamboe. Door al deze ingrepen zou de othese van Mattis kunnen worden aangeboden voor een kostprijs van slechts vijf euro. Zo kunnen ook kinderen uit de arme en afgelegen regio’s van Madagaskar geholpen worden. “Voor elk probleem, menselijk of technisch, is er met de juiste mindset een oplossing te vinden”, zegt Hoenderboom. Hij won met TOTO de Pars Pro Toto Juvenile Award.
Meer weten over deze studie? Lees meer over het academisch onderzoek.