“Sporten tijdens de zwangerschap is gezond én nodig”

Sport is gezond voor moeder en foetus 

“Vroeger werden zwangere vrouwen geadviseerd om sport te vermijden,” vertelt Neels, “Uit vrees dat dat een risico inhield voor de foetus, bijvoorbeeld wat betreft bloed- en zuurstoftoevoer. Intussen weten we dat sporten de bloedtoevoer naar de foetus net doet toenemen.” En ook op andere vlakken heeft beweging een positieve impact op moeder en kind. Sporten tijdens de zwangerschap wordt vandaag aangeraden ter preventie tegen heel wat complicaties: “Zo verkleint de kans op overgewicht bij de moeder, waardoor ook haar kind later minder gevoelig wordt voor obesitas. Andere gunstige effecten betreffen de mentale gezondheid van moeder en baby, en de hersenontwikkeling van de foetus.” Tot slot is ook het advies bij bepaalde pijnklachten bijgesteld: “Zwangere vrouwen kunnen pijn krijgen in de onderrug of aan het bekken. Vroeger schreef men dan steevast rust voor. Nu spreken we liever over ‘relatieve rust’: de vrouw moet zo actief mogelijk blijven, zonder haar pijngrens te overschrijden.”

Bewegen volstaat niet 

Neels benadrukt dat louter ‘bewegen’ niet volstaat: “Pas als je hartslag stijgt, je meer gaat zweten en praten moeilijker wordt, zit je goed. De officiële richtlijnen luiden nu om tijdens de zwangerschap zo’n 150 minuten per week te sporten met een hartslag van 125-145 slagen per minuut.”  

Niet elke sport is echter even geschikt. Zo is het opletten met contact- en gevechtsporten, of met sporten bij warm weer. “Maar het is een misverstand dat dat voor de veiligheid van de foetus zou zijn,” zegt Neels. “De baby zit heel veilig in de buik en zal niet zo gauw in de problemen komen. De reden tot voorzichtigheid bij bepaalde sporten is de moeder: zij mag zich niet blesseren, want moet zo lang mogelijk actief kunnen blijven.” 

En wat met vrouwen die niet graag sporten of het niet gewend zijn? “Ook voor hen geldt hetzelfde advies. Zij worden aangemaand om – op een geleidelijke, veilige manier – meer te beginnen sporten tijdens hun zwangerschap.” 

Een recente evolutie 

Het wetenschappelijke inzicht rond dit thema begon rond de jaren 2000 te kantelen. En pas sinds 2018 zijn de nieuwe adviezen, waarin sport tijdens de zwangerschap wordt aangeraden, ook wijdverspreid. Dat is erg recent. Neels kadert deze timing: “Onderzoek naar de gezondheid van vrouwen loopt helaas wat achter. Medische studies focusten vroeger vooral op mannen, en dan werd ervan uitgegaan dat de resultaten ook klopten voor vrouwen. Nu weten we dat vrouwen echt anders in elkaar zitten, bijvoorbeeld hormonaal. Daarnaast heerste er ook lang veel voorzichtigheid rond studies bij zwangere vrouwen. En tot slot kost het natuurlijk tijd om effecten op lange termijn waar te nemen.”  

Inzetten op gezondheidspromotie

Hoewel vandaag geweten is dat sport tijdens de zwangerschap goed is, zien we dat nog niet weerspiegeld in de praktijk. “Slechts weinig zwangere vrouwen zijn voldoende actief,” zegt Neels. “Door een gebrek aan juiste informatie en soms ook motivatie. Zorgprofessionals kunnen hier een cruciale rol in spelen. Zij kennen de nieuwe richtlijnen, maar zetten patiënten soms nog te weinig aan tot actie. En dat is wel degelijk nodig. Omdat sporten tijdens de zwangerschap écht het risico verlaagt op allerlei aandoeningen.” Ook academisch onderzoek kan helpen bij gezondheidspromotie: “Een belangrijke onderzoeksvraag luidt hoe we zwangere vrouwen beter kunnen overtuigen van het belang van sport. Als we daar antwoorden op vinden, kunnen we gezondheid en preventie nog beter stimuleren!”