Zoeken nieuwkomers vooral asiel in ons land?
IN HET KORT: MIGRATIE
- Migratie wordt vaak gezien als een bedreiging voor onze welvaartsstaat.
- Er leeft een idee dat vooral de asielmigratie uit de hand loopt.
- Migratie wordt echter niet gedomineerd door één groep of motief.
- Oorlog en conflict jagen migratie naar ons land minder aan dan vaak wordt voorgesteld.
- De vraag naar arbeid is een belangrijke aanjager van de stijgende migratie.
In het maatschappelijke debat is de vreemdeling maar al te vaak de zondebok. Dat migratie hét thema van de verkiezingen in 2024 zal zijn, hoeft daarom niet te verbazen. Ons land zou overspoeld worden met asielzoekers, met zware gevolgen voor onze economie en welvaartsstaat. Maar volgens migratieonderzoeker Dries Lens, verbonden aan het Centrum voor Sociaal Beleid (UAntwerpen), is de realiteit veel fijnmaziger.
Verhitte discussies, snedige slogans, gegoochel met cijfers, …. Wanneer het publieke debat over migratie oplaait, ben je van verbaal vuurwerk verzekerd. Het thema gaat over de tongen, maar volgens onderzoeker Dries Lens ontbreekt het de discussie aan nuance. “Het is niet altijd duidelijk waarover we spreken als het gaat over migratie. In tegenstelling tot wat het publieke debat doet vermoeden, komen nieuwkomers uit een veelheid aan landen. Wat bijvoorbeeld vaak wordt vergeten, is het hoge aandeel van migranten uit de Europese Unie, die goed zijn voor ongeveer de helft van de immigratie naar ons land.”
Asiel in de lift?
Ook de redenen waarom mensen naar hier trekken, verschillen onderling sterk. “Het idee leeft dat niet-EU onderdanen vooral naar hier komen om asiel aan te vragen, maar studies en werk zijn net zo belangrijke drijfveren. Gezinshereniging blijft voor die groep de voornaamste reden om te migreren. Voor EU-onderdanen is werk echter overtuigend het belangrijkste migratiemotief.”
Het idee leeft dat niet-EU onderdanen vooral naar hier komen om asiel aan te vragen, maar studies en werk zijn net zo belangrijke drijfveren.
Over asiel doet volgens Lens nog een andere hardnekkige mythe de ronde: het idee dat het aantal asielzoekers dat naar België komt uit de hand loopt. “Sinds de jaren '90 vertoont het aantal asielaanvragen duidelijke pieken en dalen, als reactie op wereldwijde uitbarstingen van oorlog en conflict. Maar op de lange termijn zien we echter geen structureel stijgende trend.”
It’s the economy, stupid!
Oorlog en conflict jagen migratie naar ons land minder aan dan vaak wordt voorgesteld. Daarentegen blijkt onze economie een sterkere drijvende kracht te zijn. Lens: “Data tonen aan dat migratie sterk samenhangt met economische conjunctuur. Als de economie groeit, stijgt het aantal vacatures die moeten worden ingevuld, en die jobs trekken migranten aan. Als het slechter gaat met onze economie en de arbeidsvraag daalt, vertrekken er meer migranten en komen er minder toe.”
Zonder migratie dreigt de motor van ons land dus te sputteren, meent Lens. “De vraag naar arbeidskrachten is de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen in verschillende sectoren van de Belgische economie: van de bouw- en horecasector over landbouw tot wetenschappelijk onderzoek en gezondheidszorg. Een groeiend aantal van deze vacatures wordt ingevuld door migranten. De krapte op de arbeidsmarkt neemt almaar toe, dus gaan werkgevers steeds vaker rekruteren buiten de landsgrenzen.”