Alumna Julie Van Overmeiren ging van bureau naar veld
Van academica tot bioboerin: alumna Julie Van Overmeiren (milieuwetenschappen) deed het. Na een aantal carrière-omwentelingen, ruilde ze haar bureaujob voor de volle grond van haar biologische zorgboerderij Zilt en Zoet. Met de laarzen in de modder.
Zilt & Zoet
Aan de Vendoornstraat in Melsele ligt de bioboerderij Zilt en Zoet, gerund door Van Overmeiren. Het is begin oktober en het ‘Veld’ ligt er erg kleurig bij. De Oost-Indische kers en het driekleurige viooltje staan nog prachtig in bloei, de laatste tomatillo’s worden geoogst, de gele boterboontjes kronkelen zich vrolijk rond de zwarte mais, de wilde rucola verbroedert met de shiso en het oesterblad, en het ruikt heerlijk naar zoete en zilte kruiden: salie en tijm naast zeevenkel en zeemelde.
CSA-boerderij
Na een studie psychologie en milieuwetenschappen aan de UAntwerpen, met specialisatie in waterproblematiek, ging Van Overmeiren aan de slag voor de ngo GoodPlanet: “Ik startte veel projecten en sensibilisering op, maar wist nooit hoe dat doorwerkte op lange termijn. Ik voelde dat ik nood had aan een ‘gegronde’ en tastbare impact.
Twaalf jaar geleden leerde ik het concept van de CSA-boerderijen kennen: Community Supported Agriculture. Je doet als deelnemer een voorafbetaling bij een CSA-boerderij en eet elke dag lekkere verse producten van het veld. Zo geef je een professionele landbouwer bestaanszekerheid en zorg je mee voor het voortbestaan van duurzame landbouw. Dat wilde ik ook! Daarom volgde ik 3 jaar lang een biodynamische landbouwopleiding. Een omslag van mijn bureautje naar de natte aarde.”
Zilte landbouw
“Het liefst wilde ik aan zilte landbouw doen en dus zoutminnende gewassen telen,” aldus Van Overmeiren. “In 2019 kreeg ik de kans een Zilte Tuin te beginnen aan de Antwerpse Droogdokken én kon ik deze grote tuin in Melsele huren. Zo zijn we begonnen: mijn mama, mijn vriendin Laura, ik en een 15-tal vrijwilligers. De Zilte Tuin hebben we jammer genoeg moeten stoppen, omdat uit onderzoek van onder meer de UAntwerpen bleek dat de PFAS-waardes er te hoog lagen, maar ons Veld in Melsele is gelukkig PFAS-vrij bevonden, ook al liggen we maar 3 kilometer van de 3M-fabriek.”
Agro-ecologie
Op het Veld worden de permacultuurprincipes toegepast. “We hebben een No Dig-tuin”, licht Van Overmeiren toe. “We graven niet meer in de bodem, maar werken op de bodem, waarop we een dikke laag mulch – organische bodembedekkers als tuinafval en compost – leggen. Zo stimuleren we het bodemleven, houden we voedingsstoffen beter vast en komt er minder koolstof vrij. De wetenschapper in mij vindt het leuk om vergelijkende studies te doen tussen gewassen geteeld op mulch en in de aarde. Daaruit blijkt dat sommige gewassen het beter doen op compost en andere beter met traditionele landbouw. In de toekomst zou ik graag een experiment doen met levende mulch, dus bijvoorbeeld in een laag klaver kolen inplanten.”
Er wordt tegenwoordig niet meer op voedingswaarde of smaak verbeterd, maar louter op groei en efficiëntie.
Biodiversiteit
“Biodiversiteit blijft het stokpaardje van Zilt en Zoet”, zegt Van Overmeiren. “We hebben hier meer dan 200 groenten, kruiden en eetbare bloemen die manueel en zonder chemische bestrijdingsmiddelen of meststoffen worden geplant en geoogst. We investeren ook bewust in oude en vergeten rassen. Zo hebben we bijvoorbeeld 7 verschillende soorten mais en heel wat kolensoorten, waaronder de Mechelse bloemkool die elders niet meer geteeld wordt omdat de krop te klein is. Er wordt tegenwoordig niet meer op voedingswaarde of smaak verbeterd, maar louter op groei en efficiëntie, en dat is spijtig.”
Zorgboerderij met tijd
Mensen met psychologische problemen of burn-out kunnen ook in Zilt en Zoet terecht. “Hier vinden ze rust en regelmaat”, meent Van Overmeiren. “Het werk is meditatief, zonder vaste structuur, mensen komen en gaan wanneer ze willen, en ’s middags koken we samen. De begeleiding vraagt extra tijd, maar het is prachtig om de transformatie te zien. We zijn bovenal een ‘trage’ boerderij. We zijn niet efficiënt, tijd is de sleutel. En zo combineer ik mijn twee passies: psychologie en milieuwetenschappen. Voor mij is de boerenstiel duurzaam én sociaal.”