Na de Pride: LGBTQI+ tussen polarisatie en positivisme
In het kort
- In 2025 meldt het JOP voor het eerst in decennia een daling in de acceptatie van LGBTQI+ personen.
- De media dragen bij tot het beeld van LGBTQI+ personen: vaak wordt het thema gelinkt aan ‘woke’, waardoor het debat vernauwt.
- De Pride als een protest blijven zien, kan helpen om het taboe te slopen.
De Antwerp Pride 2025 vond plaats in een tijdperk waarin diversiteitsboodschappen meer dan ooit polariseren. De Amerikaanse president Trump trekt diversiteitsprogramma’s in en oefent internationale druk uit. Maar in Vlaanderen tonen universiteiten, bedrijven en studenten juist hun weerbaarheid. Bij de start van het academiejaar werd dat opnieuw duidelijk, toen AUHA haar United* campagne opnieuw herhaalde en kracht bijzette. Vier stemmen uit de Universiteit Antwerpen-community over LGBTQI+ en diversiteit.
Van zes tot tien augustus kleurde Antwerpen opnieuw in de regenboogkleuren. De Antwerp Pride trok dit jaar meer deelnemers én haalde twintig procent meer sponsoring binnen dan vorig jaar. Opvallende feiten tegen de huidige internationale achtergrond.
Begin 2025 kondigde president Trump nog aan dat leveranciers van de Amerikaanse overheid geen gelijke kansen meer mogen stimuleren en hij vroeg partnerlanden hetzelfde te doen. De Belgische regering weigerde. Maar een polarisatie in het denken en spreken over diversiteit sijpelt ook naar onze regio door.
Terugslag in LGBTQI+-rechten wereldwijd
Yves Aerts (die/hun) is coördinator van çavaria, de Vlaamse koepel- en belangenorganisatie voor LGBTI+ personen, bestuurder Amnesty International Vlaanderen, en alumnus rechten aan de UAntwerpen.
Aerts ziet wereldwijd een verharding tegenover LGBTQI+ thema's. "Tegenstanders proberen verworven rechten terug te schroeven. Dat gaat van Trump tot Orbán en zelfs tot in Vlaanderen. Sociale media vergroten details uit en versterken polarisatie."
In april 2025 meldde het Jeugdonderzoeksplatform (JOP) voor het eerst sinds decennia een daling in de acceptatie van LGBTQI+ personen bij jongeren. "Een zorgwekkend signaal", vindt Aerts. "Op wetgevend vlak blijven we het in België goed doen. Maar de ontwikkelingen in de VS tonen hoe broos dat is."
Recht op protest en activisme
Toch is Aerts hoopvol. "De geschiedenis leert dat emancipatiebewegingen in golven verlopen. Er zijn periodes van vooruitgang en momenten van terugslag. Achteraf is de les telkens: we komen er sterker uit."
Een aantal sluipende maatschappelijke veranderingen baart hun wel zorgen. "Bijvoorbeeld hoe we omgaan met het recht op protest. Ook bij ons zijn we niet meer zo ver verwijderd van landen waar pakweg camerabewaking activisten helpt identificeren. Dat is een hellend vlak."
Hoe de Universiteit Antwerpen positie kiest
Nathalie Dens (zij/haar) is vicerector Maatschappelijk Engagement en Internationaal Beleid bij de Universiteit Antwerpen. Ze benadrukt dat inclusie deel uitmaakt van de kernmissie van de universiteit.
"We zetten in op een duurzame, democratische en inclusieve samenleving, gebaseerd op mensenrechten. Onze slogan is: diversiteit als meerwaarde, inclusie als norm. We zien diversiteit als een verrijking voor onderzoek en onderwijs. Inclusie betekent dat iedereen zich hier thuis voelt en kan floreren."
Nieuw beleidsplan Diversiteit: inclusiever onderwijs en onderzoek
In april lanceerde de universiteit een nieuw beleidsplan Diversiteit en Inclusie. "Daarin staan onze ambities en ook concrete elementen. Zo kunnen studenten en medewerkers voortaan hun voorkeursnaam gebruiken in alle communicatie. Daarnaast blijven we investeren in inclusief sanitair, trainingen voor docenten en onderzoekers, enzovoort. Het vernieuwde plan kwam trouwens tot stand in co-creatie met onze faculteiten en studentenverenigingen."
Soms voelt de universiteit de internationale druk rond LGBTQI+ letterlijk tot in de eigen werking. "We organiseren een zomerschool in Washington. Eén geselecteerde student zat in transitie. Dan komt de vraag: kunnen we die student veilig laten meegaan?"
We moeten radicaal voor ons project staan, zonder onnodig tegenkanting te zoeken.
United-campagne: LGBTQI+-zichtbaarheid tijdens de Pride
Dens ziet de druk als reden om net sterker positie te kiezen. "We moeten radicaal voor ons project staan, zonder onnodig tegenkanting te zoeken. Dat is soms een evenwichtsoefening. Onderzoekers krijgen van lokale partners soms instructies over wat ze beter niet zeggen op congressen in wat ooit the land of the free was. Tegelijk sterken die ontwikkelingen ons om voor onze waarden uit te komen en Amerikaanse collega's een hart onder de riem te steken."
Dit jaar stapte de Universiteit Antwerpen met de Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen mee in Antwerp Pride. Dens: "De universiteit staat erop om daar altijd zichtbaar aanwezig te zijn, en ik sta volledig achter de United-campagne die we lanceerden. Op de Pride tonen we collectief waar we voor staan en tegelijk mikken we op verbinding tussen alle spelers in onze samenleving."
Nuttige achtergrondinfo en links
- Hoe communiceer je inclusief?
- Hoe handel je inclusief?
- Wat staat er in het beleidsplan Diversiteit en Inclusie UAntwerpen (2025)?
Monitoring en belang van diversiteit in de media
Emma Verhoeven (zij/haar) is onderzoeker en gespecialiseerd in hoe media omgaan met inclusie en LGBTQI+ thema’s. Ze stelt vast dat Vlaamse media sinds 2000 veel meer oog hebben voor LGBTQI+ personen. Maar ook dat het antiwoke-discours uit de VS overwaaide.
"Uit verschillende onderzoeken, waaronder mijn doctoraat, weten we dat de acceptatie van LGBTI+-personen direct samenhangt met de manier waarop media verhalen brengen. De voorbije twee decennia zijn redacties zich daar veel bewuster van geworden. Ze brengen bewust niet alleen een wit heterokoppel in beeld, maar ook andere gezinsvormen. Dat is cruciaal, want media zijn vaak de eerste plaats waar mensen met LGBTQI+ in contact komen."
De antiwoke-beweging: clicks boven nuance
Een ander onderzoek toont hoe de pers de voorbije jaren gretig inzoomde op het antiwoke-discours. "Een analyse van 1.500 Vlaamse artikels uit 2021 toonde dat 2,5 procent LGBTQI+ linkte met de ophef rond 'woke', en dat meestal negatief invulde. Media merkten: woke in de titel scoort. Dat voedt clicks, maar vernauwt tegelijk het debat."
Vooral transpersonen zijn daarbij kwetsbaar. "Een lokaal sportincident in de VS wordt opgeblazen tot internationaal nieuws. Dat wakkert het gevoel aan dat meer rechten voor minderheden zou betekenen dat je anderen iets afneemt. Het polarisatie-effect is groot. Zelfs al lijkt het thema wat weggeëbd, het beïnvloedt hoe mensen kijken naar diversiteit."
Media merkten: woke in de titel scoort. Dat voedt clicks, maar vernauwt tegelijk het debat.
Student, activist en realist
Kiano Wauters (hij/hem) is student sociologie, internationale betrekkingen en diplomatie. Hij beleefde de Pride als een dubbel signaal: feest én protest tegen de internationale druk op diversiteit.
"Voor mij is de Pride een sociaal gebeuren, een jaarlijkse traditie met collega’s van mijn studentenjob bij Opera Ballet Vlaanderen. Maar de Pride is in oorsprong een protest. Er aanwezig zijn, is ook een teken naar de buitenwereld: sloop het taboe, we zijn allemaal mensen."
Discriminatie en antidiversiteit
"Mensen beseffen vaak niet dat de dagelijkse realiteit van een heteroseksueel koppel anders is. In meer dan zestig landen zijn handelingen tussen mensen van hetzelfde geslacht strafbaar, in minstens zeven landen staat er nog steeds de doodstraf op. Er blijft veel om voor te strijden, nog los van de internationale antidiversiteitstrend."
"De vorige jaren veranderde bijna elk bedrijf in de Pride Month zijn profielfoto naar een regenbooglogo. Dit jaar deed bijna geen enkel Amerikaans bedrijf dat nog. Dat toont hoeveel invloed één president kan hebben. Ook bij ons merk je een polariserend effect. Alles wordt zo uitvergroot dat mensen druk voelen om een kant te kiezen."
Verbindende communicatie over LGBTQI+
Voor Wauters mag iedereen een eigen mening hebben. "Ik begrijp zelfs dat het tegenkanting oproept als LGBTQI+ thema's te veel aandacht krijgen zonder context of nuance. Wie al negatieve gevoelens had, voelt zich telkens opnieuw getriggerd. Maar in essentie heeft mijn seksualiteit geen invloed op iemand anders. De situatie in de VS roept in Europa een tegenbeweging op. Een besef van hier staan wij voor en hier gaan we bewust voor blijven staan."
De student waardeert de inspanningen en de United-campagne van de Universiteit Antwerpen. "Al zou die laatste ook het hele jaar door zichtbaarder mogen zijn – en niet alleen van mei tot augustus."
Zijn ambitie is duidelijk en realistisch: "We moeten slimmer en verbindender communiceren: campagne voeren op zo’n manier dat we blijven tonen waar we voor staan en in dialoog treden met elkaar, maar zonder averechts effect."